Dünya Cüzzam Haftası, toplumda yanlış bilinen, ancak erken tanı ve doğru tedaviyle tamamen kontrol altına alınabilen cüzzam hastalığına dikkat çekmek amacıyla her yıl Ocak ayının son haftasında düzenlenir. Cüzzam, tarihsel önyargılar nedeniyle hâlâ korkulan bir hastalık olsa da günümüz dermatoloji ve enfeksiyon hastalıkları bilgisiyle etkili şekilde tedavi edilebilmektedir. Bu yazıda cüzzamın ne olduğu, nasıl bulaştığı, belirtileri ve tedavi süreci dermatoloji perspektifiyle detaylı şekilde ele alınmaktadır.
Cüzzam, tıbbi adıyla lepra, Mycobacterium leprae adlı bakterinin neden olduğu, kronik seyirli bir enfeksiyon hastalığıdır. En sık deri, periferik sinirler, üst solunum yolları mukozası ve gözleri etkiler. Hastalık yavaş ilerler ve belirtilerin ortaya çıkması yıllar sürebilir.
Günümüzde cüzzam, erken tanı konulduğunda kalıcı hasar bırakmadan tedavi edilebilen bir hastalıktır. Dermatoloji ve cildiye uzmanları, özellikle nedeni açıklanamayan cilt lezyonları ve his kaybı durumlarında cüzzam olasılığını değerlendirir.
Cüzzamın bulaşma yolu toplumda sanıldığı kadar kolay değildir. Hastalık, uzun süreli ve yakın temas gerektirir. Kısa süreli temaslar veya gündelik sosyal ilişkilerle bulaş riski oldukça düşüktür.
Bulaşma yolları şunlardır:
Solunum yoluyla bulaşma:
Uzun süre tedavi edilmemiş hastaların burun ve ağız salgılarıyla yakın temas sonucu bulaşabilir.
Uzun süreli yakın temas:
Aynı evde yaşama gibi yıllar süren temaslar bulaş riskini artırabilir.
Cilt temasıyla bulaş çok nadirdir:
Sağlam deri üzerinden bulaş neredeyse mümkün değildir.
Tedavi altındaki kişiler hastalığı başkalarına bulaştırmaz. Bu nedenle erken tanı, toplum sağlığı açısından kritik öneme sahiptir.
Cüzzam belirtileri hastalığın tipine ve bağışıklık yanıtına göre değişiklik gösterir. En sık görülen belirtiler dermatolojik ve nörolojik bulgulardır.
Cilt bulguları genellikle hastalığın ilk işaretleridir:
Bu lezyonlar ağrısızdır ve zamanla yayılabilir.
Sinir tutulumu cüzzamın en önemli komplikasyon nedenidir:
Bu belirtiler erken dönemde fark edilmezse kalıcı hasara yol açabilir.
Cüzzam tanısı dermatoloji veya cildiye uzmanı tarafından klinik değerlendirme ve laboratuvar testleriyle konur. Tanı sürecinde hastanın öyküsü ve fizik muayene büyük önem taşır.
Tanı yöntemleri şunlardır:
Erken tanı, hem tedavi başarısını artırır hem de olası komplikasyonları önler.
Cüzzamın tedavisi mümkündür ve Dünya Sağlık Örgütü’nün önerdiği çoklu ilaç tedavisi (MDT) ile tamamen kontrol altına alınabilir. Tedavi süresi hastalığın tipine göre değişir.
Tedavi sürecinde kullanılan temel ilaçlar:
Tedavi genellikle 6 ay ile 12 ay arasında sürer. İleri vakalarda süre uzayabilir. Tedaviye başlandıktan kısa süre sonra bulaşıcılık sona erer.
Tedavi edilmeyen cüzzam vakalarında ciddi komplikasyonlar gelişebilir. Bu komplikasyonlar genellikle sinir hasarına bağlıdır ve yaşam kalitesini ciddi şekilde düşürür.
Olası komplikasyonlar:
Bu nedenle şüpheli belirtilerde gecikmeden dermatoloji uzmanına başvurulması hayati önem taşır.
Dünya Cüzzam Haftası’nın temel amacı, cüzzamla ilgili yanlış inanışları ortadan kaldırmak ve erken tanının önemini vurgulamaktır. Günümüzde cüzzam tedavi edilebilir bir hastalıktır ve sosyal dışlanmayı gerektiren hiçbir yönü yoktur.
Farkındalık çalışmaları sayesinde hastalar daha erken tanı almakta ve toplumda damgalanma azalmakta, tedaviye erişim kolaylaşmaktadır.
Aşağıdaki durumlarda mutlaka bir dermatoloji (cildiye) uzmanına başvurulmalıdır:
Erken değerlendirme, kalıcı hasar riskini ortadan kaldırır.
Happ Health, Dermatoloji ve cildiye alanında uzman doktorlara online doktor görüşmesi ile erişim imkânı sunar. Cilt lezyonları, bulaşıcı deri hastalıkları ve şüpheli belirtiler için uzaktan ön değerlendirme yapılabilir. Gerekli durumlarda ileri tetkik ve yüz yüze muayene yönlendirmesi sağlanır. Daha fazla bilgi için tıklayınız.
Evet, ancak bulaşması için uzun süreli ve yakın temas gerekir. Günlük sosyal temaslarla bulaş riski çok düşüktür.
vet. Erken tanı ve uygun tedaviyle cüzzam tamamen tedavi edilebilir.
Hayır. Cüzzam genetik değildir, bakteriyel bir enfeksiyondur.
Türkiye’de nadir görülür ancak tamamen yok değildir. Bu nedenle farkındalık önemlidir.
Hayır. Tedaviye başlandıktan sonra hastalık bulaşıcı özelliğini kaybeder.
Русский
Français
Magyar
Azerice
