Sabah uyandığınızda eklemlerinizde sertlik ya da ağrı mı hissediyorsunuz? Bu durum birçok insan için yaşla birlikte ortaya çıkan bir rahatsızlık olan artritin habercisi olabilir. Artrit, dünya genelinde milyonlarca kişiyi etkileyen, yaşam kalitesini düşüren yaygın bir sağlık sorunudur. Dünya genelinde yaklaşık 350 milyon insan artritle yaşıyor. 12 Ekim Dünya Artrit Günü, bu kronik hastalığın erken teşhis ve tedavi önemine dikkat çekmek için vurgulanır.
Artrit, eklemlerde iltihaplanma, ağrı, şişlik ve hareket kısıtlılığına yol açan bir hastalık grubudur. Tek bir hastalık değil, 100’ün üzerinde farklı eklem iltihabını kapsar. Bu hastalıklarda sinovyal zar, kıkırdak ve kemik dokusunda yıkım meydana gelir. Zamanla eklem deformasyonuna, hareket kabiliyetinde azalmaya ve kronik ağrılara neden olabilir.
Artritin birçok farklı tipi bulunur. Bazıları yaşlanmayla gelişirken, bazıları bağışıklık sistemi veya metabolik nedenlerle ortaya çıkar. En sık görülen artrit türleri şunlardır:
Osteoartrit, en yaygın artrit türüdür. Eklemlerdeki kıkırdağın zamanla aşınması sonucu gelişir. Bu durum genellikle yaş, kilo fazlalığı veya eklemin sürekli zorlanmasıyla ilişkilidir. Özellikle diz, kalça ve ellerde ağrı, tutukluk ve hareket kısıtlılığına neden olur.
Romatoid artrit, bağışıklık sisteminin kendi dokularına saldırmasıyla oluşan otoimmün bir hastalıktır. Eklemlerde simetrik iltihaplanma görülür ve tedavi edilmezse kalıcı deformasyonlara yol açabilir. Kadınlarda erkeklere oranla daha sık görülür ve sabah sertliği bu hastalığın tipik belirtisidir.
Ankilozan spondilit, omurga ve kalça eklemlerini etkileyen iltihaplı bir romatizma türüdür. Genç yaşlarda başlayabilir ve omurga hareketliliğini azaltarak kamburluğa neden olabilir. Düzenli egzersiz ve erken tanı, hastalığın ilerlemesini yavaşlatmada önemli rol oynar.
Gut, vücutta biriken ürik asit kristallerinin eklemlerde iltihap oluşturmasıyla ortaya çıkar. Genellikle ayak başparmağında ani, şiddetli ağrılarla başlar. Diğer metabolik artrit türleri arasında psödogut ve reaktif artrit de bulunur.
Bu artrit türleri genellikle şu özellikleriyle ayrılır:
Gut: Ürik asit kristalleri birikimiyle oluşur.
Psödogut: Kalsiyum pirofosfat kristalleri neden olur.
Reaktif artrit: Vücuttaki bir enfeksiyona tepki olarak gelişir.
Artrit belirtileri türüne göre değişse de genellikle benzer bulgular gösterir. Eklemlerde ağrı, şişlik, kızarıklık ve hareket kısıtlılığı en sık rastlanan belirtilerdir. Sabahları ya da uzun süre hareketsiz kaldıktan sonra eklemlerde sertlik hissedilebilir. İleri evrelerde eklem şekil bozuklukları ve kronik ağrılar gelişebilir.
Artritin tek bir nedeni yoktur; genetik, bağışıklık, çevresel ve yaşam tarzı faktörlerinin birleşimiyle oluşur. Bazı artrit türleri enfeksiyon veya bağışıklık sistemi bozukluklarıyla tetiklenebilir. Bu durumlarda vakit kaybetmeden bir uzman görüşü almak gerekir. Anında Doktor hizmetiyle eklem ağrılarınızı evinizden çıkmadan değerlendirebilirsiniz.
Genetik faktörler: Ailede romatoid artrit veya benzeri hastalık öyküsü riski artırır.
Bağışıklık sistemi bozuklukları: Otoimmün reaksiyonlar eklem dokusuna zarar verir.
Yaş ve kilo: Yaşlanma kıkırdağı zayıflatır, fazla kilo eklem yükünü artırır.
Travma ve enfeksiyon: Eklemlerde kalıcı hasar ve iltihap gelişimine yol açabilir.
Tanı, hastanın öyküsü, fizik muayene ve laboratuvar testleriyle konur. Kan testlerinde CRP ve ESR gibi iltihap belirteçleri incelenir. Romatoid faktör (RF) ve anti-CCP gibi otoimmün göstergeler romatoid artrit tanısında önemlidir. Röntgen, MRI veya ultrason gibi görüntüleme yöntemleri eklem hasarını değerlendirmede kullanılır. Artrit tanısında erken teşhis çok önemlidir. Düzenli sağlık taramalarıyla eklem sağlığınızı kontrol ettirebilir, olası riskleri erken dönemde fark edebilirsiniz. Bunun için Happ Health Check-up hizmetinden yararlanabilirsiniz.
Tedavinin amacı ağrıyı azaltmak, iltihabı kontrol altına almak ve eklem fonksiyonlarını korumaktır. İlaç tedavisi, fizik tedavi ve yaşam tarzı değişiklikleri bir arada uygulanır.
İlaç tedavisi: Ağrı kesiciler, NSAİİ’ler, kortikosteroidler ve DMARD’lar kullanılabilir.
Fizik tedavi: Egzersizlerle kas gücü ve eklem esnekliği artırılır.
Cerrahi yöntemler: Eklem protezi veya artroskopik işlemler ileri evrelerde tercih edilir.
Artrit tedavi planı kişiye özel olarak belirlenir. Doktor yönlendirmesi ve düzenli takip büyük önem taşır. Online olarak uzman bir hekimle görüşmek için Happ Health Online Doktor hizmetini kullanabilirsiniz.
Artritle yaşamak mümkündür ancak bazı alışkanlık değişiklikleri büyük fark yaratır. Düzenli egzersiz ve sağlıklı yaşam alışkanlıkları artrit yönetiminde en etkili adımlardır. Uzman desteğiyle oluşturulacak kişisel bir sağlık planı için Happ Health Check-up paketlerine göz atabilirsiniz.
Beslenme: Omega-3, antioksidanlar ve D vitamini bakımından zengin gıdalar tercih edilmelidir.
Egzersiz: Düzenli yürüyüş, yüzme gibi düşük etkili egzersizler eklemleri destekler.
Eklemleri koruma: Uzun süreli sabit pozisyonlardan kaçınılmalı, doğru duruş alışkanlığı kazanılmalıdır.
Son yıllarda biyolojik ajanlar ve hedefe yönelik tedaviler artrit yönetiminde devrim yaratmıştır. Bu ilaçlar, bağışıklık sisteminin hastalığı tetikleyen bölümlerine özel olarak etki eder. Ayrıca kök hücre ve gen tedavisi üzerine yapılan çalışmalar gelecekte umut verici sonuçlar doğurabilir.
Her yıl 12 Ekim’de kutlanan Dünya Artrit Günü, bu hastalıkla yaşayan milyonlarca insana dikkat çekmeyi amaçlar. Farkındalık, erken teşhisin önünü açar ve yaşam kalitesini yükseltir. Düzenli kontroller, sağlıklı beslenme ve egzersizle artritin etkilerini azaltmak mümkündür. Eklemlerinizi koruyun, hareketin gücünü kaybetmeyin. Dünya Artrit Günü, düzenli kontrollerin ve erken teşhisin önemini hatırlatır. Siz de bugün bir adım atarak Happ Health Online Doktor veya Anında Doktor üzerinden uzmanlarla görüşebilir, eklem sağlığınızı korumaya başlayabilirsiniz. Unutmayın, erken hareket etmek artritin seyrini değiştirir.
Artrit genellikle kronik bir hastalıktır ve tamamen iyileşmez, ancak erken teşhis ve doğru tedaviyle kontrol altına alınabilir. Tedavi süreci iltihabı azaltmak, ağrıyı hafifletmek ve eklem hareketliliğini korumaya odaklanır. Düzenli doktor kontrolü ve yaşam tarzı değişiklikleri, hastalığın ilerlemesini yavaşlatabilir.
Kireçlenme olarak bilinen osteoartrit, artritin en yaygın türlerinden biridir ancak her artrit kireçlenme değildir. Osteoartrit mekanik aşınmayla gelişirken, romatoid artrit gibi bazı türler bağışıklık sistemi bozukluklarından kaynaklanır. Bu nedenle tedavi yöntemleri artrit türüne göre değişir.
Artrit vücuttaki birçok eklemi etkileyebilir ancak en sık diz, kalça, el ve omurga eklemlerinde görülür. Bu eklemler vücut ağırlığını taşıdığı için daha fazla zorlanır. Belirtiler genellikle eklemde ağrı, şişlik ve sertlik şeklinde ortaya çıkar. Düzenli egzersiz ağrıyı hafifletmeye yardımcı olabilir.
Evde düzenli egzersiz yapmak, sıcak-soğuk uygulamalarla eklemi rahatlatmak ve anti-inflamatuar beslenme tarzı benimsemek faydalı olabilir. Omega-3 içeren gıdalar, D vitamini ve yeterli su tüketimi iltihabı azaltır. Ancak şiddetli ağrılarda mutlaka doktora başvurulmalıdır.
Tam anlamıyla korunmak mümkün olmasa da risk azaltılabilir. İdeal kiloda kalmak, düzenli egzersiz yapmak ve eklemleri zorlayıcı hareketlerden kaçınmak önemlidir. Ayrıca check-up yaptırarak erken dönemde eklem sağlığını izlemek, olası artrit belirtilerinin erken fark edilmesini sağlar.
Русский
Français
Magyar
Azerice
