Beklenmedik bir anda korunmasız ilişki yaşandığında akla ilk gelen çözüm ertesi gün hapı olur. Acil doğum kontrol yöntemleri arasında en bilinen seçeneklerden biri olan bu hap, doğru kullanıldığında gebelik riskini önemli ölçüde azaltır. Ancak kullanımı, etki süresi ve yan etkileri konusunda doğru bilgi sahibi olmak büyük önem taşır.
Ertesi gün hapı, içerdiği hormonlar sayesinde kadının üreme döngüsünü geçici olarak etkiler. Temel amacı, spermin yumurtayla buluşmasını veya döllenmiş yumurtanın rahme tutunmasını engellemektir. Farklı hap türleri benzer prensiplerle çalışır ancak etki süreleri değişiklik gösterebilir.
Ertesi gün hapının en temel etkisi, yumurtlamayı geciktirmektir. Kadınlarda her ay gerçekleşen yumurtlama süreci ertelendiğinde, sperm yumurtayla buluşamaz. Bu da döllenmenin önüne geçer. Hormon desteğiyle yumurtanın salınması birkaç gün ertelenir ve gebelik ihtimali önemli ölçüde azalır.
Bazı ertesi gün hapları, spermin yumurtayı döllemesini doğrudan önler. Bu sayede korunmasız ilişkiden sonra bile gebelik gerçekleşmez. Bu etki, özellikle hapın ilk 24 saat içinde alınmasıyla daha güçlü olur. Zaman geçtikçe etkinlik azalır ve gebelik riski artar.
Ertesi gün hapı, döllenmiş yumurtanın rahim iç tabakasına yerleşmesini de engelleyebilir. Rahim dokusu geçici olarak embriyonun tutunmasına uygun hale gelmez. Böylece döllenme gerçekleşmiş olsa bile gebelik başlamadan önlenmiş olur. Ancak hapın mevcut gebeliği sonlandırmadığı unutulmamalıdır.
Ertesi gün hapı, korunmasız ilişki sonrasında veya doğum kontrol yönteminin başarısız olduğu durumlarda kullanılmalıdır. En etkili sonucu, ilk 24 saat içinde alınarak verir. 72 saate kadar etkinliğini sürdürse de her geçen saat koruyuculuğun azalmasına yol açar. Bazı türler ise 120 saate kadar etki gösterebilir.
Bu haplar genellikle tek doz tablet formunda ağızdan alınır. Kullanım talimatı markaya göre değişebileceği için prospektüs dikkatle okunmalıdır. Hap alındıktan sonraki 2 saat içinde kusma olursa yeni bir doz alınması gerekebilir. Tekrar eden korunmasız ilişkiler için koruma sağlamaz; bu nedenle kondom gibi ek yöntemlerle desteklenmelidir. Ertesi gün hapı düzenli doğum kontrol yöntemi değildir. Daha uzun vadeli çözümler için doğum kontrol yöntemleri hakkında kapsamlı rehber okuyabilir ve size en uygun yöntemi belirlemek için bir uzmanla görüşebilirsiniz.
Piyasada iki ana ertesi gün hapı türü vardır: Ulipristal ve Levonorgestrel. İkisi de gebeliği önlemede etkilidir ancak etki süreleri ve kullanım koşulları farklılık gösterir.
Levonorgestrel: 72 saate kadar etkilidir, ilk 24 saatte başarı oranı yüksektir.
Ulipristal: 120 saate kadar koruma sağlar, özellikle 3–5 gün aralığında daha avantajlıdır.
Levonorgestrel içeren hapların ilk 12–24 saatte alınması en etkili sonuçları verir. Ulipristal ise 5 gün içinde kullanılabilir. Ancak her iki tür için de gecikme, koruyuculuğun azalmasına yol açar.
Acil korunma için kısa sürede ulaşılan durumlarda: Levonorgestrel.
İlişkiden 3 gün ve sonrası için: Ulipristal daha uygundur.
Yüksek vücut kitle indeksine sahip kadınlarda: Ulipristal genellikle daha etkili kabul edilir.
Ertesi gün hapı genellikle güvenilir bir acil korunma yöntemidir. Ancak bazı özel durumlar ilacın etkinliğini düşürebilir. Bu faktörleri bilmek, doğru kullanımı sağlamak ve korunma şansını artırmak açısından kritik öneme sahiptir.
Araştırmalar, özellikle levonorgestrel içeren ertesi gün haplarının yüksek VKİ’ye sahip kadınlarda daha az etkili olabileceğini göstermektedir. VKİ’si 30’un üzerinde olan kişilerde gebeliği önleme ihtimali düşebilir. Bu durumda daha güçlü etkiye sahip ulipristal asetat içerikli haplar veya alternatif olarak spiral (RİA) gibi yöntemler tercih edilmelidir.
Bazı ilaçlar ertesi gün hapının metabolizmasını hızlandırarak etkisini azaltabilir. Özellikle antiepileptikler, tüberküloz ilaçları (örneğin rifampisin) ve bazı antibiyotikler bu grupta yer alır. Düzenli ilaç kullanan kadınlar, acil korunmaya ihtiyaç duyduklarında mutlaka doktorlarına danışmalıdır. Gerekirse spiral gibi farklı acil korunma yöntemleri gündeme getirilebilir.
Hap alındıktan sonraki ilk iki saat içinde kusma gerçekleşirse ilaç henüz emilmeden vücuttan atılmış olabilir. Bu durumda koruyuculuk ciddi oranda azalır ve yeni bir doz alınması gerekir. Ayrıca şiddetli ishal de hapın emilimini etkileyerek etkinliğini düşürebilir. Böyle bir durumda ek korunma yöntemlerine başvurmak ve gerektiğinde uzman görüşü almak en güvenli yaklaşımdır.
Yan etkiler genellikle kısa sürede geçer ancak bazı kadınlarda daha belirgin olabilir. Düzenli takip ve doğru yönlendirme için kadın sağlığı check-up paketleri tercih ederek, hormon dengeniz ve üreme sağlığınız hakkında detaylı bilgi edinebilirsiniz. Ertesi gün hapı genellikle güvenlidir ancak geçici yan etkiler görülebilir. En sık karşılaşılan yan etkiler şunlardır:
Adet düzensizliği: Adetin birkaç gün erken ya da geç gelmesine yol açabilir.
Mide bulantısı ve kusma: Yüksek doz hormon alımına bağlı gelişebilir.
Baş ağrısı ve baş dönmesi: Hormonal değişikliklere bağlıdır.
Göğüs hassasiyeti: Kısa süreli dolgunluk veya ağrı olabilir.
Yorgunluk: Bazı kişilerde geçici halsizlik yaratabilir.
Ertesi gün hapı, korunmasız ilişki sonrası gebelik riskini azaltmak isteyen kadınlar için uygundur. Kullanım durumları şunlardır:
Korunmasız ilişki yaşayanlar: Hiçbir yöntem kullanılmadığında.
Doğum kontrol hapını unutanlar: Birkaç gün arka arkaya unutulmuşsa.
Kondom yırtılması ya da kayması: Bariyer yöntem başarısız olduğunda.
Spiral düşmesi: Rahim içi aracın yerinden çıktığı durumlarda.
Cinsel saldırı sonrası: Gebelik riskine karşı acil önlem olarak.
Ertesi gün hapı, yalnızca gebelik oluşumunu engellemek için etkilidir ve HIV, HPV, klamidya gibi cinsel yolla bulaşan hastalıklara karşı hiçbir koruma sağlamaz. Bu nedenle korunmasız ilişkilerde bulaşıcı hastalık riski devam eder. Özellikle yeni partnerle ilişkilerde prezervatif gibi bariyer yöntemlerin tercih edilmesi hem gebelikten hem de enfeksiyonlardan korunmada en güvenli seçenektir. Ertesi gün hapı yalnızca gebeliği önler, cinsel yolla bulaşan hastalıklara karşı koruma sağlamaz. Bu nedenle özellikle riskli durumlarda prezervatif kullanılmalı ve gerekirse cinsel sağlık danışmanlığı hizmetlerinden yararlanarak uzman desteği alınmalıdır.
2025 yılında ertesi gün haplarının fiyatları 540 TL ile 650 TL arasında değişmektedir. Levonorgestrel içerenler genellikle 540–600 TL aralığında, ulipristal içerenler ise 600–650 TL aralığında satılmaktadır. Markaya göre fiyat farklılık gösterebilir.
Türkiye’de ertesi gün hapı, eczanelerden reçetesiz olarak temin edilebilen bir acil doğum kontrol yöntemidir. Sağlık Bakanlığı, bu hapları ulusal aile planlaması kılavuzlarında acil kontrasepsiyon kapsamında tanımlar. Kullanıcıların bilinçli kullanımı için prospektüs bilgilerinin dikkatle incelenmesi ve eczacıdan destek alınması önerilir. Ayrıca, hapların yalnızca acil durumlarda kullanılması gerektiği konusunda kamuoyu bilinçlendirme çalışmaları yapılmaktadır.
Ertesi gün hapı, acil durumlarda istenmeyen gebeliği önlemede etkili bir çözümdür. Ancak düzenli doğum kontrol yöntemi değildir. Doğru zamanlama, uygun doz ve yan etkilerin bilinmesi güvenli kullanım için kritik öneme sahiptir. Siz de ihtiyaç duyduğunuzda uzman desteği alarak en doğru yöntemi tercih edebilirsiniz.
Ertesi gün hapı kullanıcı yorumları genellikle ilacın işe yaradığını ancak bazı yan etkiler yarattığını belirtir. Kullanıcıların çoğu, ilk 24 saat içinde kullanıldığında yüksek etki sağlandığını vurgular. Bazı yorumlarda mide bulantısı, baş ağrısı veya adet gecikmesi gibi şikâyetler öne çıkar. Deneyimler kişiden kişiye değişse de erken kullanımda etkinliğin yüksek olduğu kabul edilir.
Ertesi gün hapı hormonal dengeyi kısa süreli etkileyebilir. Bu nedenle adet döngüsü birkaç gün erken başlayabilir ya da birkaç gün gecikebilir. Bazı kadınlarda hafif lekelenme tarzı ara kanamalar da görülebilir. Ancak bu değişiklikler genellikle geçici olup sonraki aylarda adet düzeni normale döner. Uzun vadeli bir adet düzensizliği yapması beklenmez.
Ertesi gün hapı yan etkileri genellikle hafif ve kısa sürelidir. Mide bulantısı, baş ağrısı, göğüs hassasiyeti veya yorgunluk birkaç gün içinde kaybolur. Bazı kadınlarda adet dönemi boyunca ara kanamalar görülebilir. Yan etkiler bir haftadan uzun sürerse veya şiddetliyse mutlaka bir doktora başvurulmalıdır. Genel olarak etkiler kalıcı değildir.
Etkinlik kullanılan ilacın türüne göre değişir. Levonorgestrel içeren haplar 72 saate kadar etkilidir, ulipristal içeren haplar ise 120 saate kadar koruma sağlayabilir. Her iki türde de ilk 24 saat içinde alınması başarı oranını en yükseğe çıkarır. Hangi hapın daha uygun olacağı kişinin sağlık durumuna ve erişim kolaylığına bağlıdır.
Hayır. Ertesi gün hapı yalnızca korunmasız ilişkiden sonra alınarak etki gösterir. Öncesinde alınması gebeliği önlemez çünkü ilacın koruyuculuğu anlık ve sınırlı bir süre içindir. Düzenli doğum kontrol yöntemleri gibi sürekli koruma sağlamaz. Bu nedenle hap, ilişki sonrasında en kısa sürede kullanılmalıdır.
Русский
Français
Magyar
Azerice
