Hayal Kurma Hastalığı (Maladaptive)

Hayal Kurma Hastalığı (Maladaptive Daydreaming) Nedir?

Maladaptive daydreaming, yani hayal kurma hastalığı, kişinin gerçeklikten uzaklaşarak uzun saatler boyunca hayal kurmasına neden olan bir zihinsel sağlık sorunudur. Bu durumda olan kişiler, gün içinde yaşanan olayları hayal dünyalarında yeniden canlandırarak ve detaylandırarak kendilerini kaybederler. Sorunlarla başa çıkmak veya onlara uyum sağlamak amacıyla sağlıksız bir şekilde hayal kurmaya yönelirler. Canlı ve ayrıntılı hayaller kurarak kendilerini bu hayal dünyasına kaptırırlar.

Uyumsuz hayal kurma olarak da bilinen bu hastalık, çeşitli zihinsel sağlık sorunları veya nörolojik durumlarla örtüşebilir. Ancak, hayal kurma hastalığının diğer zihinsel durumlardan ayrı olarak ele alınması ve tedavi edilmesi önemlidir. Çok fazla hayal kurmak, anksiyete bozukluğu, dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu, majör depresif bozukluk ve OKB gibi zihinsel sağlık sorunlarının neden olduğu hayal kurma hastalığının belirtisi olabilir

Hayal Kurma Hastalığı (Maladaptive Daydreaming) Kimleri Etkiler?

Uyumsuz hayal kurma hastalığı, beyin fonksiyonlarını etkileyen zihinsel sağlık sorunlarından biridir. Bu hastalık, aşağıdaki durumlarla sıklıkla ilişkilendirilir:

• Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB)

• Anksiyete bozuklukları

• Bazı depresyon türleri

• Dissosiyatif bozukluklar

• Obsesif kompulsif bozukluk (OKB)

Ayrıca, yaş faktörü de bu hastalığın görülmesinde etkilidir. Özellikle gençlerde ve çocuklarda yaygın olarak ortaya çıkabilir. Hayal kurma hastalığına sahip kişilerin çoğunluğunda çocukluk döneminde yaşanan istismar veya travma gibi olaylar bulunduğu gözlemlenmiştir.

Hayal Kurma Hastalığı (Maladaptive Daydreaming) Belirtileri Nelerdir?

Hayal kurma hastalığının belirtileri, hayal kurma davranışları ve kişinin hayal kurma konusunda ne hissettiği üzerine odaklanır. Bu belirtiler iki grupta incelenir:

◦ Canlı ve ayrıntılı hayaller kurmak

◦ Karakterlerin yer aldığı ve olay örgüsü olan hayaller oluşturmak

◦ Saatlerce hayal kurmak

◦ Kasıtlı olarak hayal kurmak

◦ Çevrelerindeki olaylardan kopuk yaşamak

Kişinin Hayal Kurma Konusunda Hissettikleri:

◦ Olumsuz duygular ve bu sorunun etkileriyle mücadele etmek

◦ Sosyal aktivitelerde güçlük çekmek

◦ Utanç ve suçluluk duyguları yaşamak

◦ Zorunlu olarak hayal kurma ihtiyacı hissetmek

Hayal Kurma Hastalığı (Maladaptive Daydreaming) Neden Olur?

Hayal kurma hastalığı, geçmişte yaşanan travmalar, günlük hayattaki zorluklar ve dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu gibi durumlar nedeniyle ortaya çıkabilir. Bu faktörler, kişiyi hayal kurma hastalığına yatkın hale getirir. Hayal kurma hastalığının nedenleri şunlardır:

• Kaygı

• Depresyon

• Zihinsel sağlık sorunları

• Geçmişte yaşanan travmalar

• Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu

Hayal Kurma Hastalığı (Maladaptive Daydreaming) Nasıl Teşhis Edilir?

Hayal kurma hastalığını doğrudan teşhis etmek zor olabilir. Öncelikle, kişinin diğer zihinsel sağlık sorunları göz önünde bulundurulmalıdır. DEHB, OKB, depresyon, anksiyete ve dissosiyatif bozukluklar gibi durumlar için özel anketler ve tanı ölçekleri kullanılabilir.

Hayal Kurma Hastalığı (Maladaptive Daydreaming) Nasıl Tedavi Edilir?

Psikolog veya psikiyatri uzmanları, hastanın koşullarına bağlı olarak farklı yaklaşımlar benimserler. Ana tedavi yöntemi psikoterapidir ve bu terapiyle hayal kurma hastalığı yönetilebilir. Birçok kişi, aynı zamanda DEHB gibi ilgili rahatsızlıklara da sahip olduğundan, bu rahatsızlıkların tedavisi de yardımcı olabilir. Tedavi süreci kişiden kişiye değişiklik gösterebilir ve bir kişi için etkili olan yöntem başka biri için aynı sonuçları vermeyebilir. Ruh sağlığı uzmanı, hastanın sağlık geçmişini ve mevcut koşullarını dikkate alarak uygun bir tedavi planı oluşturur.

 Uzm. Klnk. Psk. Yağmur Akbulut