Kalp hastalıkları sonrasında en sık ölüme sebep olan kanser, dünya genelinde önemli bir sağlık sorunu olarak kabul edilmektedir. Özellikle kadın cinsiyette görülen meme, serviks, over ve endometrium kanserleri, bütün kanserlerin yaklaşık %17-18'lik kısmını oluşturmaktadır. Rutin kontrol ve taramalarla erken tespit edilmeleri, erken tanı ile büyük bir oranda tamamen tedavi edilebilmeleri sebebiyle kadın kanserleri ayrı bir öneme sahiptir.
Etrafımıza bakalım ve 8 kadından birini düşünelim; işte bu kadar sık karşılaşacağımız bir kanser türü Meme Kanseri. Dünya genelinde yılda yaklaşık iki milyon üç yüz bin kişi meme kanseri tanısı alırken, yeni gelişen tedavilere rağmen halen yılda yaklaşık altı yüz bin kişi kaybedilmektedir. Her kanser türünde olduğu gibi Meme kanserinde de en önemli şey hastalığı erken fark etmektir.
Hastalığı erken yakalamak adına hem bireyin kendisine, hem çevresindeki ve ailesindeki diğer bireylere, hem de ülke sağlık sistemine önemli görevler düşmektedir. Bireyin kendisine düşen önemli görev, kendi meme muayenesi zamanında yapması, kendi memesini tanıması ve bir farklılık oluşması durumunda sağlık kuruluşuna başvurmasıdır. Kendi kendini meme muayenesi için en uygun dönem adet dönemi sonlandıktan sonraki hormon düzeyi en düşük olan birkaç gündür. 20 yaş sonrasında aylık muayenelerle birey kendi kendini tanımalı ve takip etmelidir. Menopoza girmiş veya gebe bireyler her ayın bir gününü belirleyerek kendini takip etmelidir. Memede veya koltuk altında ele gelen kitle, meme başında renkli ya da kanlı akıntı, meme başında veya cildinde çekinti, kızarıklık gibi durumlarda hekime başvurulmalıdır.
Bir ilaç düşünün bulunduktan sonra o hastalıkla ilgili hayatını kaybeden insan sayısını yarı yarıya azaltsın. Aslında mucize bir ilaç olarak kabul edilebilir. Meme röntgeni olarak bilinen mammografinin bir ilaç olmasa da rutin tarama programlarına girmesiyle birlikte meme kanserine bağlı ölüm oranını yarı yarıya azaltması bir mucize olarak değerlendirelebilir. Rutin tarama programlarında memenin yapısına göre meme ultrasonu ve riskli hastalarda meme MR’ı da ek görüntüleme yöntemi olarak kullanılabilir. 40 yaş sonrasında her kadın tarama programlarına dahil olmalıdır. Aile ve bireysel hastalık öyküsüne göre tarama programları daha erkene de alınabilir. Rutin tarama programlarının ülkemizde yaygınlaştırılması sağlık politikalarından birini oluştururken, bu tarama programlarından etrafımızdaki her kadını haberdar etmek de bizlerin temel görevi olmalıdır.
Tarama programlarına dahil edilen bir diğer kanser türü de serviks kanseridir. Kadınlar arasında en sık 4. Kanser olan serviks kanserinde yılda altı yüz binin üzerinde kişi tanı almaktadır. 30 yaşında itibaren smear testi ve HPV taramaları ile kansere ilerleyebilecek lezyonların erken tespit edilmesi sağlanabilir ya da kanser tanısı erken aşamada konulabilir. Riskli gruplarda tarama yaşı daha erkene alınabilir. Serviks kanserinde tarama yapmak hastalığı erken yakalamak adına tabiki çok önemlidir; fakat bilinen en önemli sebebi HPV bulaşı engellenebilirse Serviks kanseri tarihin tozlu sayfalarında yerini alabilir.
Düşünelim bir hastalık var, tek sebebi var ve hastalığı önlemek adına yapacağımız en mantıklı şey sebebi ortadan kaldırmaktır. İşte HPV aşıları tam da bu amaçla önerilmektedir. Ülkemizde henüz aşılama takvimine girmese ve halen tartışmalar devam etse de HPV aşılarıyla birlikte bulaş önlerek Serviks kanserinin oluşumunu temel faktörünün vücuda girmesi engellenip hastalığın gelişmesi önlenecektir. Aşılama yaygınlaştıkça serviks kanserinin oranının azalması beklenmektedir. Ülkeden ülkeye önerilen aşılama yaşı değişmekle birlikte adolesan çağdan itibaren aşılama önerilmektedir.
Sıklığının daha az olması sebebiyle rutin tarama programlarında henüz olmayan endometrium ve over kanserinin oluşturabileceği şikayetlerin farkında olmak önem arz etmektedir. Endometrium kanserinin en önemli semptomu anormal vajinal kanamadır. Özellikle menopoz sonrası beklenmeyen kanamalar ya da menopoza girmemiş hastalarda normalde fazla veya normal zamandan farklı kanamalara dikkat edilmelidir. Over kanseri karın şişliği, karın ağrısı, anormal vajinal kanama ya da ele gelen kitle şikayeti oluşturabilir. Bu şikayetlerin varlığında hızlıca jinekoloji polikliniğine başvurulmalıdır. Şikayetler olmasa dahi özellikle menopoz sonrası rutin jinekolojik kontroller ihmal edilmemelidir.
Dünyayı ve hayatımızı güzelleştiren kadınlarımızın gününü kutladığımız bu ayda onlara en güzel hediyemiz kanser tarama programlarına dahil olmalarını sağlamak, kanser önleyici HPV aşısının önemini anlatmak ve kanserin oluşturabileceği şikayetlere karşı farkında olmalarını sağlamak olacaktır.
Русский
Français
Magyar
Azerice
