Menenjit Nedir? Belirtileri, Aşı Takvimi ve Yetişkinlerde Menenjit Aşısı

Menenjit Nedir? Belirtileri, Aşı Takvimi ve Yetişkinlerde Menenjit Aşısı

Menenjit, beyin ve omuriliği çevreleyen zarların (meninkslerin) iltihaplanmasıyla oluşan ciddi bir enfeksiyon hastalığıdır. Bu iltihaplanma genellikle bakteriler, virüsler ya da nadiren mantar ve parazitler nedeniyle ortaya çıkar. En sık görülen formları bakteriyel ve viral menenjittir. Bakteriyel menenjit acil müdahale gerektirirken, viral menenjit daha hafif seyredebilir.

Her yaş grubunda görülebilir; ancak 0–5 yaş arası çocuklar, ileri yaştaki bireyler ve bağışıklık sistemi zayıf olanlar daha yüksek risk altındadır.

Menenjit Türleri Nelerdir?

Menenjit etkenine göre sınıflandırılır:

• Bakteriyel Menenjit: En tehlikeli formudur. Neisseria meningitidis, Streptococcus pneumoniae ve Haemophilus influenzae tip b (Hib) gibi bakterilerden kaynaklanır. Erken tedavi edilmezse ölümcül olabilir.
• Viral Menenjit: Daha hafif seyirli olup çoğunlukla enterovirüsler neden olur. Genellikle destekleyici tedavi yeterlidir.
• Mantar Menenjiti: Bağışıklık sistemi baskılanmış kişilerde görülür.
• Paraziter ve Non-enfeksiyöz Menenjit: Daha nadir görülen türlerdir.

Yaşa Göre Menenjit Belirtileri

Menenjit belirtileri yaşa ve enfeksiyonun türüne göre farklılık gösterebilir. Genel belirtiler şunlardır:

• Yüksek ateş
• Ense sertliği
• Şiddetli baş ağrısı
• Bulantı ve kusma
• Işığa duyarlılık
• Bilinç bulanıklığı
• Nöbet geçirme

Bebeklerde daha farklı belirtiler izlenebilir:

• Sürekli huzursuzluk
• Emme ve beslenme güçlüğü
• Bıngıldakta şişlik
• Kas tonusunda gevşeme

Menenjit Tanısı Nasıl Konur?

Tanı koymada en önemli adımlar şunlardır:

• Klinik muayene ve semptom değerlendirmesi
• Kan testleri
• Lomber ponksiyon (belden sıvı alma) ile beyin omurilik sıvısının incelenmesi
• BT veya MR görüntüleme

Bakteriyel menenjitte, BOS örneğinde genellikle yüksek beyaz kan hücresi sayısı, düşük glukoz ve yüksek protein seviyesi saptanır.

Menenjit Nasıl Tedavi Edilir?

• Bakteriyel menenjit: Hastanede, damar yoluyla antibiyotik tedavisi uygulanır. Gerekirse yoğun bakım desteği verilir.
• Viral menenjit: Spesifik tedavi gerektirmez; istirahat ve sıvı takviyesiyle iyileşme sağlanabilir.
• Mantar menenjiti: Antifungal ilaçlarla tedavi edilir.

Menenjitten Korunma Yolu: Aşılama

Aşılar, menenjite karşı en etkili koruma yöntemlerinden biridir. Türkiye’de uygulanan aşılar:

• MenACWY (Menactra, Nimenrix)
• MenB (Bexsero, Trumenba)
• Hib aşısı
• Konjüge pnömokok aşısı (PCV13, PPSV23)

Türkiye’de Menenjit Aşı Takvimi

• Hib: 2, 4, 6 ve 18. aylarda uygulanır.
• Konjüge pnömokok: 2, 4 ve 12. ayda verilir.
• MenACWY: 9 ay–2 yaş arasında 2 doz; 2 yaş üstünde tek doz önerilir.
• MenB: 2 aylıktan itibaren 2 ya da 3 doz uygulanır (aşı markasına göre değişir).

MenACWY ve MenB aşıları henüz zorunlu aşı takviminde yer almamaktadır. Bu aşılar isteğe bağlı olarak sağlık kuruluşlarında yapılabilir.

Hatırlatma Dozları Neden Gerekli?

Bazı aşıların sağladığı bağışıklık zamanla azalabilir. Bu yüzden:

• Erken çocuklukta aşılanan bireylerde 10 yıl sonra hatırlatma dozu yapılmalıdır.
• Yüksek risk grubundaki yetişkinlerin (örneğin bağışıklık yetmezliği olanlar, yurt gibi toplu yaşam alanlarında bulunanlar, sık seyahat edenler) düzenli aralıklarla aşılarını tekrarlamaları önerilir.

Yetişkinler Menenjit Aşısı Olmalı mı?

Kesinlikle evet. Menenjit sadece çocukluk döneminde değil, erişkinlikte de ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Özellikle risk grubundaki yetişkinler için menenjit aşısı koruyucu bir önlem olarak önerilir.

Sonuç: Menenjite Karşı Bilinçli ve Korunaklı Olun

Menenjit, hızlı seyirli ve ciddi sonuçlar doğurabilecek bir hastalıktır. Ancak erken teşhis ve uygun aşılamayla büyük oranda önlenebilir. Özellikle çocuklarda bağışıklığın güçlü olması, düzenli takip ve aşılama ile mümkündür. Türkiye’de menenjit aşılarının bazıları rutin takvime dahil olmasa da, ebeveynlerin bilinçli kararları sayesinde çocuklar ek koruma altına alınabilir.

Menenjit aşıları ve çocuğunuzun bireysel riskine uygun aşı takvimi hakkında bilgi almak isterseniz, uzman çocuk sağlığı doktorlarımızdan online destek almak isterseniz tıklayabilirsiniz.