Bağımlı Kişilik Bozukluğu

Bağımlı Kişilik Bozukluğu Nedir?



Bağımlı Kişilik Bozukluğu, bireyin diğer insanlara aşırı bağımlı olma eğilimi ve ayrılma korkusuyla karakterize edilen bir kişilik bozukluğudur. Bu bireyler, kendi başlarına karar almakta güçlük çeker ve sürekli başkalarının yönlendirmesine ihtiyaç duyarlar. Psikodinamik bakış açısına göre, bu bozukluğun kökenleri genellikle erken dönem bağlanma sorunlarına dayanır.

Bu kişilik yapısına sahip bireyler, bağımsızlık ve özerklik arzusuyla terk edilme korkuları arasında bir çatışma yaşar. Bu durum, hem bireyin kişisel gelişimini sınırlar hem de sağlıklı ilişkiler kurmasını zorlaştırır.

Bağımlı Kişilik Bozukluğu Belirtileri

Bağımlı Kişilik Bozukluğu’nun belirtileri, bireyin yaşamında birçok alanda kendini gösterir. İşte bu bozukluğun en yaygın belirtileri:

1. Karar Verme Güçlüğü
2. Bağımlı bireyler, küçük ya da büyük fark etmeksizin karar verirken başkalarının fikirlerine aşırı derecede ihtiyaç duyarlar.
3. Terk Edilme Korkusu
4. Bu kişiler, yalnız kalma ya da terk edilme korkusuyla sürekli destek arayışındadır.
5. Sorumlulukları Başkalarına Yükleme
6. Kendi sorumluluklarını başkalarına devrederek bireysel hareket etmekten kaçınırlar.
7. İlişkilerde Aşırı Bağımlılık
8. Bir ilişki sona erdiğinde hızla başka bir ilişkiye yönelme eğilimi gösterirler.
9. Kendi İhtiyaçlarını Göz Ardı Etme
10. Başkalarının ihtiyaçlarını kendi ihtiyaçlarının önüne koyarak, kendilerini ihmal ederler.

Bağımlı Kişilik Bozukluğu ve Erken Dönem Yaşantılar

Bağımlı Kişilik Bozukluğu’nun kökenleri, genellikle bireyin erken çocukluk dönemine dayanır. Özellikle ebeveynlerle kurulan bağlanma ilişkisindeki sorunlar, bireyin bağımsızlık ve özerklik geliştirmesini engelleyebilir.

• Koşullu Sevgi: Ebeveynin sevgiyi koşullara bağlaması, bireyin kendi değersizlik duygusunu içselleştirmesine neden olabilir.
• Tutarsız Destek: Bağlanma figürlerinden gelen kararsız ya da tutarsız destek, bireyde terk edilme korkusu yaratabilir.

Bu deneyimler, bireyin yetişkinlikte sürekli onay ve destek arama ihtiyacını tetikler.

Bağımlı Kişilik Bozukluğunda Bilinçdışı Dinamikler

Bağımlı Kişilik Bozukluğu’na sahip bireylerin bilinçdışında, yetersizlik ve zayıflık duyguları baskındır. Ancak bu duygular bilinçli olarak kabul edilmek istenmez.

• Terk Edilme Korkusu: Özerklik çabaları, bireyin bilinçdışı terk edilme korkularını tetikler.
• Karar Alma Kaygısı: Büyük kararlar alırken birey, bu kararların onu yalnızlığa sürükleyeceği endişesiyle hareket edemez.
• Dışa Bağımlılık: Kendi kararlarının yanlış olacağı korkusuyla sürekli başkalarından destek arar.

Bağımlı Kişilik Bozukluğunda Savunma Mekanizmaları

Bu bozuklukta bireylerin başvurduğu bazı savunma mekanizmaları şunlardır:

1. İdealizasyon: Bağımlı bireyler, bağlandıkları kişileri idealize ederek onları eksiksiz ve güçlü görürler.
2. Yer Değiştirme: Reddedilme ya da terk edilme durumunda hızla başka birine yönelirler.
3. Yansıtmalı Özdeşim: Kendi zayıflıklarını karşı tarafa yansıtarak, onların destek olma rolüne girmesini sağlarlar.

Bağımlı Kişilik Bozukluğunun Tedavisi

Bağımlı Kişilik Bozukluğu’nun tedavisinde dinamik psikoterapi etkili bir yöntemdir. Bu terapi, bireyin erken dönem bağlanma travmalarını anlamasına ve bağımlılık davranışlarının temelindeki korkuları keşfetmesine yardımcı olur.

Tedavi Sürecinde Amaçlar

1. Bağımsızlık ve Özerklik: Bireyin bağımsızlık korkusunu yenmesi ve daha özerk davranışlar geliştirmesi hedeflenir.
2. İlişkisel Farkındalık: Geçmiş bağlanma örüntülerinin güncel ilişkilerde nasıl tekrarlandığının fark edilmesi sağlanır.
3. Sağlıklı Bağlanma: Daha dengeli ve sağlıklı ilişkiler kurması için desteklenir.
4. Kendilik Değeri: Kendi yeterliliğine olan güveni artırılarak, başkalarının onayına olan bağımlılığı azaltılır.

Bağımlı Kişilik Bozukluğunda Terapötik İlişkinin Rolü

Terapist, danışanın bağımlı olduğu figürlerin yerine geçen bir rehber gibi görünse de, terapi ilerledikçe bireyin bağımsızlık adımları atmasına yardımcı olur. Aktarım ve karşıt aktarım süreçleri, bireyin geçmişte yaşadığı bilinçdışı duyguların terapötik ilişkiye taşınmasını sağlar.

Bağımlı Kişilik Bozukluğu İle Nasıl Başa Çıkılır?

Bağımlı Kişilik Bozukluğu ile başa çıkmak için profesyonel destek almanın yanı sıra, bireyin kendi üzerinde çalışması da önemlidir:

• Kendi Değerini Fark Etmek: Başkalarından onay almadan da karar alabilmenin yollarını keşfetmek.
• Sınırlar Koymak: İlişkilerde sağlıklı sınırlar oluşturmak.
• Küçük Adımlarla Özerklik: Kendi başına küçük kararlar alarak bağımsızlık duygusunu geliştirmek.

Bu yazıda, Bağımlı Kişilik Bozukluğu Nedir? ve Bağımlı Kişilik Bozukluğu Belirtileri gibi başlıklarla birlikte, bu bozukluğun tedavisi ve bilinçdışı dinamiklerine dair kapsamlı bilgiler sunulmuştur. Sağlıklı ilişkiler kurmak ve bireysel gelişim için bu bozukluğu anlamak ve çözüm yollarını uygulamak önemlidir.