Nabız, kalbin dakikadaki atım sayısını gösterir ve genel sağlık hakkında önemli ipuçları sunar. Normal sınırlardaki nabız, vücudun oksijen ve besin ihtiyacının karşılandığını gösterir. Peki, sağlıklı nabız aralığı nedir? Bu yazıda ideal değerleri ve nabzı etkileyen faktörleri inceleyeceğiz.
Nabız, kalbin attığı her bir darbede, kanın damarlar boyunca ilerlemesiyle ortaya çıkan ritmik bir titreşimdir. Vücudun farklı noktalarında hissedilebilir, özellikle bilek ve boyun bölgelerinde kolayca ölçülebilir. Nabız, kalp atış hızını ve kalbin nasıl çalıştığını değerlendirmeye yardımcı olur.
Sağlıklı bir yetişkinin dinlenme halindeki nabız değeri genellikle dakikada 60 ile 100 arasında olmalıdır. Ancak bu değer kişiden kişiye ve duruma göre değişiklik gösterebilir. İşte bazı yaygın nabız değerleri:
Nabız, kalbin dakikadaki atım sayısını gösteren hayati bir göstergedir. Kalp sağlığı hakkında ön bilgi sunmasının yanı sıra, vücudun genel durumunu da yansıtabilir. Ancak “normal” nabız, her birey için aynı değildir. Yaş, cinsiyet, aktivite düzeyi, genel sağlık durumu gibi faktörlere bağlı olarak değişkenlik gösterir.
Genel olarak, yetişkin bir bireyde istirahat hâlindeki normal nabız 60 ila 100 atım/dakika aralığındadır.
Yetişkin bireylerde, nabız aralığı istirahat hâlinde 60 ile 100 arasında olmalıdır. Bu değerler, kişinin genel sağlık durumuna ve yaşam tarzına göre farklılık gösterebilir. Örneğin:
Hamilelikte vücudun kan hacmi arttığı için kalp daha fazla çalışmak durumundadır. Bu durum, nabızda doğal bir yükselmeye neden olur. Normal kabul edilen aralık:
Bununla birlikte, dinlenme hâlinde 110’un üzerindeki nabız değerleri için tıbbi değerlendirme gereklidir.
Nabızda artış (taşikardi), kalbin daha hızlı çalıştığını gösterir. Geçici veya kronik sebepler bu duruma yol açabilir.
Fizyolojik nedenler:
Patolojik nedenler:
Nabzın düşmesi (bradikardi), kalbin dakikadaki atım sayısının 60’ın altında olması anlamına gelir. Sporcularda bu durum normal olabilir; ancak bazı kişilerde sağlık problemi göstergesidir.
Olası nedenler:
Geçici nabız düşüklüğü durumunda uygulanabilecek bazı yöntemler bulunmaktadır. Ancak sürekli düşük seyreden nabız için doktor görüşü şarttır.
Evde uygulanabilecek destekleyici yöntemler:
Nabız yüksekliği geçici bir durumsa, bazı tekniklerle kontrol altına alınabilir. Ancak sürekli yüksek nabız kardiyak bir problemin işareti olabilir.
Evde denenebilecek yöntemler:
Nabız çok düştüğünde (özellikle hipotansiyon eşlik ediyorsa) vücuda kısa sürede etki edebilecek bazı yöntemler uygulanabilir:
Nabız hızı birçok faktöre bağlı olarak değişebilir. İşte nabzı etkileyen başlıca faktörler:
Egzersiz yaparken nabız hızı artar. Vücut daha fazla oksijen ve enerji talep ettiği için kalp daha hızlı atar.
Stres altında ya da anksiyete durumunda adrenalin hormonu yükselir ve kalp atış hızını artırır.
Yaş ilerledikçe dinlenme halindeki nabız hızı düşme eğilimindedir.
Kafein ve nikotin gibi uyarıcı maddeler, kalp atış hızını artırabilir.
Kalp hastalıkları, tiroid sorunları ve ateş gibi sağlık problemleri de nabız hızını etkileyebilir.
Dakikada 60’ın altındaki nabız bradikardi olarak bilinir. Sporcularda normal kabul edilebilir; ancak düşük nabız, kalp yetmezliği, tiroid bozukluğu veya elektrolit dengesizliği gibi sorunların belirtisi olabilir. Baş dönmesi, bayılma ya da nefes darlığı varsa doktora başvurulmalıdır.
Dakikada 100’ün üzerindeki nabız taşikardi olarak adlandırılır. Egzersiz veya stresle geçici olabilir; ancak sürekli yüksek nabız, kalp hastalıkları riskini artırır. Göğüs ağrısı, nefes darlığı veya baş dönmesi varsa acil tıbbi yardım gerekebilir.
Nabzı ölçmenin en yaygın yolu, bilek veya boyundaki atardamara hafifçe bastırarak 15 saniye boyunca atışları saymak ve sonucu 4 ile çarpmaktır. Ayrıca akıllı saatler ve spor takip cihazları da pratik ölçüm imkânı sunar.
Sağlıklı bir nabız değerini korumak için yaşam tarzınıza dikkat etmeniz gereklidir. İşte nabız sağlığını korumanıza yardımcı olacak bazı ipuçları:
Kalp sağlığınızı güçlendirmek için haftada en az 150 dakika orta düzeyde egzersiz yapmaya çalışın.
Yoga, meditasyon veya derin nefes alma teknikleri gibi stres yönetim yöntemleri kullanarak kalp atış hızınızı dengede tutabilirsiniz.
Düşük yağlı, sebze ve meyve ağırlıklı bir diyet, kalp sağlığınızı iyileştirebilir.
Kalp krizi sırasında nabız çok hızlı (taşikardi) ya da çok yavaş (bradikardi) olabilir. Her iki durumda da nabız düzensizleşebilir. Bu nedenle nabız değişikliği, göğüs ağrısı ve nefes darlığı ile birlikte görülüyorsa acil müdahale gerekir.
İstirahat hâlinde nabzın 50’nin altına veya 120’nin üzerine çıkması, özellikle ek semptomlar varsa, tehlikeli kabul edilir. Bu durumda doktora başvurulmalıdır.
Sağlıklı bir yetişkinde istirahat hâlindeki kalp atımı dakikada 60–100 aralığındadır. Sporcularda bu değer 40–60 olabilir.
Yetişkin bireylerde normal istirahat nabzı 60–100 atım/dk’dır. Kondisyonu yüksek kişilerde bu değer daha düşük olabilir.
İdeal nabız kişiye göre değişse de genel kabul gören aralık 60–80 atım/dk’dır. En sağlıklı değerlendirme, dinlenme hâlinde düzenli ölçümle yapılır.
Русский
Français
Magyar
Azerice
